W styczniu 1937 roku w Nisku powołano do życia Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą Zakłady Południowe. Był to milowy krok do budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego. By upamiętnić ten fakt na budynku pierwszego biura Zakładów Południowych przy ulicy Sandomierskiej umieszczono tablicę, a jej uroczyste odsłonięcie miało miejsce 19 stycznia 2022 roku, dokładnie w 85. rocznicę tamtego wydarzenia.

W 1937 roku, na wniosek wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego, sejm przyjął plan budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego – największego przedsięwzięcia gospodarczego II Rzeczypospolitej. 19 stycznia 1937 roku powstała spółka „Zakłady Południowe sp. z o. o. w Nisku”, z siedzibą w Nisku. W zakresie jej działania była budowa, urządzenie zakładu hutniczego i mechanicznego w Pławie obok Niska oraz uruchomienie produkcji. Na czele spółki stanął Marceli Siedlanowski. Pierwsze biuro Zakładów Południowych miało siedzibę w Nisku przy ulicy Sandomierskiej (obecnie Zielony Dworek). Pod koniec lutego spółka przyjęła pierwszych robotników, mieszkańców Niska. W grudniu 1938 roku otwarto Ekspozyturę Niżańskiego Starostwa Powiatowego w Stalowej Woli. W czerwcu 1939 roku uroczyście poświęcono nowo wybudowaną elektrownię pod Niskiem, a wśród głównych, planowanych inwestycji COP w Nisku było wybudowanie zakładów hutniczo-rafineryjnych oraz budowa ciągu Sandomierz-Rozwadów dostarczającego gaz.

– Jako ciekawostkę mogę powiedzieć, że większość półfabrykatów, maszyn, urządzeń, różnych materiałów było sprowadzane wówczas z zagranicy. Wszystkie te produkty obłożone były cłem, dlatego utworzono w Nisku, obok siedziby pierwszych Zakładów Południowych, urząd celny. Specjalnie został też utworzony inspektorat pracy i wiele innych instytucji oraz przedsiębiorstw – mówił Waldemar Ślusarczyk.

W tamtym okresie w Nisku noszono się z zamiarem wdrożenia wielu przedsięwzięć. Myślano m.in. o budowie osiedla dla robotników, zakładów towarzyszących, szpitala, rzeźni, rozbudowie gimnazjum. Niestety wybuch II Wojny Światowej wszystko przekreślił.

W 85 lat od powołania do życia Centralnego Okręgu Przemysłowego na biurze Zakładów Południowych w Nisku przy ulicy Sandomierskiej odsłonięto tablicę pamiątkową, informującą o wydarzeniach z 19 stycznia 1937 roku.

– Ten dzień jest szczególny, upamiętnia bowiem wielkich ludzi tamtych czasów, bohaterów, patriotów, przedsiębiorców, którzy rozwijali wówczas tak ważne dla naszego regionu i dla całej naszej Ojczyzny przedsięwzięcie jakim był Centralny Okręg Przemysłowy. Mowa m.in. o Marcelim Siedlanowskim, prezesie Zakładów Południowych, bardzo ważnej osobie dla Niska, który właśnie tutaj podpisał 19 stycznia 1937 roku decyzję o powstaniu spółki Zakłady Południowe. Te osoby są dla nas dzisiaj wzorem patriotyzmu, przedsiębiorczości i pracowitości – mówił Marcin Warchoł Wiceminister Sprawiedliwości.

Inicjatorami upamiętnienia ważnych dla Niska wydarzeń poprzez zakup i umieszczenie na dawnym biurowcu tablicy byli Waldemar Ślusarczyk Burmistrz Gminy i Miasta Nisko oraz obecny właściciel obiektu i Radny Rady Miejskiej w Nisku Adam Madej.

– Przenosimy się w czasie 85 lat wstecz, kiedy to w małym miasteczku galicyjskim, a właściwie obok niego, powstały potężne zakłady przemysłowe, jedne z największych w ówczesnej Europie. Dzisiaj znajdujemy się, już w dużo większym niż w 1937 roku, Nisku. Obok jest Stalowa Wola, gdzie mieszczą się duże zakłady przemysłowe, uruchamiane są kolejne dziedziny przemysłu, powstaje nowy COP. Historia zatoczyła koło – mówił Waldemar Ślusarczyk Burmistrz Gminy i Miasta Nisko.

W uroczystym odsłonięciu tablicy pamiątkowej na budynku biura Zakładów Południowych w Nisku uczestniczyli m.in. Marcin Warchoł Wiceminister Sprawiedliwości, Waldemar Ślusarczyk Burmistrz Gminy i Miasta Nisko, Zbigniew Kotuła Zastępca Burmistrza Gminy i Miasta Nisko, Marcin Folta Przewodniczący Rady Miejskiej w Nisku, Marek Pachla Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Nisku, Adam Madej Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Nisku, Adam Mach Zastępca Starosty Powiatu Niżańskiego, Andrzej Tofilski Nadleśniczy Nadleśnictwa Rudnik nad Sanem, Radosław Maziarz Dyrektor NCK „Sokół” w Nisku.

Odsłonięciu tablicy pamiątkowej towarzyszyła prelekcja na temat Zakładów Południowych w Nisku, którą wygłosiła Karolina Kutyła z Centrum Historii i Tradycji w Nisku.