Dziś już wiemy, że dwuletnia praca włożona w przygotowanie Kompletnej Propozycji Projektu do Programu Rozwój lokalny zaowocowała sukcesem. W dniu 1 lipca z rąk Ministra Waldemara Budy i Ministra Rafała Webera Gmina i Miasto Nisko otrzymała promesę na kwotę 3 521 346,00 euro, co daje ponad 15 mln złotych na realizację przedsięwzięć z Programu Rozwój lokalny. Program finansowany jest ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014 – 2021.

Przygotowania do Programu „Rozwój lokalny” rozpoczęły się jeszcze w roku 2019. Aplikowanie do programu zostało podzielone na 2 etapy. W pierwszym o dotację wnioskowało 213 miast (z listy 254 miast), natomiast do drugiego etapu finałowego zakwalifikowały się 54 miasta. Z tej grupy wybrano jedynie 29 miast, które otrzymały wsparcie w kwocie około 15 mln złotych. Do nich zalicza się również NISKO.

Nisko do pierwszego etapu przystąpiło w lipcu 2019. Po złożeniu wstępnej dokumentacji nasz projekt znalazł się na bardzo wysokim 12 miejscu spośród 213 aplikujących miast. Pierwotne założenia mówiły o przyznaniu wsparcia jedynie dla około 15 miast, dla których przygotowano dotację finansującą nawet 100% inwestycji do kwoty 10 mln euro.

Finałowa grupa projektów wybrana do dofinansowania została określona dopiero po etapie drugim, gdzie w grupie finałowych projektów znalazł się niżański projekt. Na etapie pierwszym każde z miast przygotowywało wstępną koncepcję projektu – jego zarys, w którym przedstawiało krótki opis skali zjawisk negatywnych oraz diagnozę problemów i potencjałów rozwojowych swojego miasta. Na etapie drugim, każde z miast miało już za zadanie opracować własną, modelową ścieżkę rozwoju, która powinna się opierać na realizacji strategicznych i kompleksowych przedsięwzięć, ściśle wynikających z opracowanej szczegółowej diagnozy społeczno – gospodarczej. Na drugim etapie każde z miast otrzymało wsparcie doradcze ze Związku Miast Polskich, który nadzorował i koordynował przygotowania do złożenia pełnej dokumentacji projektowej. Nisko miało przyjemność współpracować z trójką doświadczonych samorządowców i społeczników, z Krzysztofem Markielem, Markiem Gabzdylem i Kamilem Niklewiczem. To również dzięki ich wsparciu Nisko znalazło się na liście finałowej.

Kompletna Propozycja Projektu składała się z opracowania Planu Rozwoju Lokalnego, w którym zawarte zostały planowane przedsięwzięcia inwestycyjne, a także z opracowania Planu Rozwoju Instytucjonalnego, w którym zawarte zostały projekty społeczne, doradcze i wspierające rozwój naszej instytucji. Podstawowym założeniem opracowania projektu było określenie niezbędnych działań inwestycyjnych przyczyniających się do rozwoju miasta, ale również określenie działań miękkich społecznych i instytucjonalnych, które mają przygotować instytucję do wdrażania innowacyjnych i nowatorskich projektów. Dodatkowo streszczenia obu dokumentów zostały przetłumaczone na język angielski, by strona darczyńców Programu mogła je również ocenić.

Kompletna propozycja niżańskiego projektu zawiera 29 przedsięwzięć inwestycyjnych oraz 8 przedsięwzięć instytucjonalnych. Przedsięwzięcia pogrupowane zostały w 4 określonych celach strategicznych:

1. PRZEDSIĘBIORCZE NISKO 2024. Nisko: miasto przyjazne przedsiębiorczości i otwarte na innowacyjne rozwiązania – rozwój przedsiębiorczości i wiarygodnego profilu miasta (smart economy). Cel związany jest z poprawą warunków do prowadzenia własnej przedsiębiorczości, rozwoju i powstawania nowych firm.
2. NISKO: TU MIESZKAM – TU ODPOCZYWAM. Nisko: miasto wzmacniające otwarty i integracyjny kapitał lokalnego społeczeństwa – poprawa jakości życia w mieście (smart living i smart people) oraz atrakcyjne miasto do życia – tworzenie i rozwój miejskiej oferty czasu wolnego (slow life). W ramach celu chcemy wspierać rozwój mieszkaniowy miasta, a także rozwijać ofertę spędzania czasu wolnego w mieście, w tym również dla osób starszych, czy niepełnosprawnych.
3. ZIELONE NISKO. Nisko: miasto naturalnie dbające o środowisko – poprawa stanu lokalnego środowiska przyrodniczego i przeciwdziałanie zmianom klimatu (smart environment).Cel związany jest ściśle z podniesieniem jakości życia w mieście w obszarze jakości lokalnego środowiska przyrodniczego, powietrza i rozwoju energii odnawialnej.

4. NISKO - INTELIGENTNE MIASTO - miasto SMART CITY, strategia, rozwój, innowacyjność, partycypacja i dostępność, inteligentne zarządzanie (smart governance) dzięki inteligentnej mobilności (smart mobility) – cechy charakterystyczne miasta.Cel związany jest z poprawą jakości działania samorządu i poprawy jakości świadczonych usług dla mieszkańców, w szczególności w kierunku strategicznego zarządzania Gminą, a także przygotowania miasta do świadczenia usług publicznych w sposób elektroniczny i cyfrowy.

W ramach pierwszego celu planowane jest opracowanie strategii rozwoju lokalnej przedsiębiorczości i powołanie Rady Eksperckiej wraz z młodymi przedsiębiorcami z terenu gminy, uzbrojenie terenów inwestycyjnych na potrzeby działania nowych przedsiębiorstw, udostępnienie elektronicznego katalogu nieruchomości, a także powołanie Centrum Obsługi Inwestora. Nowatorskim projektem jest przedsięwzięcie „Śladami Niżańskich Organiczników rodziny Resseguier i Reichenbachów - wprowadzenie zasad i postaw kultury przedsiębiorczości”, poprzez objęcie mentoringiem przez doświadczonych przedsiębiorców młodych firm, dopiero zaczynających swoją przygodę w biznesie, a także prowadzenie wsparcia doradczego przy zakładaniu nowych firm, ponadto prowadzenie edukacji podstaw przedsiębiorczości od szkół podstawowych do szkół średnich na terenie gminy. Dla nowych firm przygotowana została oferta dla start – up-ów, „Nisko stawia na nowe firmy”. Elementem infrastrukturalnym będzie stworzenie Parku Tematycznego - Multimedialnego Centrum Edukacyjnego z Inkubatorem Przedsiębiorczości dla młodych firm. Za pomocą nowoczesnych technologii multimedialnych i cyfrowych, promowane będzie dziedzictwo kulturowe naszych ziem, motywem przewodnim Parku będzie Puszcza Sandomierska, woda, drewno i rzemiosła z tym związane. Centrum będzie pełnić rolę ośrodka edukacji multimedialnej na wzór Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Centrum łączyć będzie w sobie nową ofertę turystyczną miasta, a także nową przestrzeń do współpracy informatyków, grafików i młodych ludzi, zaczynających swoją pasję z własnym biznesem. Chcemy by centrum stało się namacalnym ośrodkiem rozwoju i wspierania lokalnej przedsiębiorczości. Fundamentem rozwoju gospodarczego miasta będzie również stworzenie jednolitego i kompleksowego systemu nauczania kompetencji kluczowych u uczniów z terenu naszej gminy. Nisko wyróżniać będzie wysoki poziom nauczania języków obcych i informatyki.

Cel drugi związany jest z tworzeniem nowych przestrzeni mieszkaniowych dla nowych mieszkańców miasta, ale również z tworzeniem równych warunków do życia w mieście dla wszystkich mieszkańców, w szczególności osób starszych, czy osób z niepełnosprawnościami. Dodatkowo planowane jest stworzenie nowych miejsc do integracji i aktywizacji mieszkańców, w ramach którego powstanie uniwersytet seniora. Wizytówką Niska jest rynek miejski, który ma zostać wypromowany i stanie się centrum aktywności gospodarczej i kulturalnej. Wspierane będzie lokalne dziedzictwo kulinarne, rękodzieło, żeglarstwo i młode talenty muzyczne.

Rozwój miasta nie byłby możliwy bez podniesienia warunków środowiskowych i jakości powietrza. Nikt nie chce mieszkać i rozwijać się w brudnym i zanieczyszczonym mieście, dlatego w planach jest montaż butelkomatów do segregacji odpadów, montaż czujników powietrza dla poprawy jakości powietrza, a także montaż instalacji OZE. Ważnym projektem jest przedsięwzięcie „Łąki łan” związane z utworzenie nowych terenów zielonych w mieście, czy recykling wód opadowych na ul. Tysiąclecia i przy placu targowym.

Nisko przyjęło kierunek na rozwój, który nie będzie możliwy również bez przygotowania instytucjonalnego do nowych wyzwań i nowych celów rozwojowych miasta. W ramach celu czwartego urząd zostanie przygotowany do rewolucji cyfrowej, przygotowany na świadczenie wielu usług w sposób cyfrowy i elektroniczny. Nisko stanie się SMART CITY, czyli miastem inteligentnym, opartym na innowacyjnej, otwartej i dostępnej strategii. W tym celu przygotowany i uruchomiony zostanie budżet obywatelski, w którym realizowane będą oddolne inicjatywy mieszkańców, jako wymiar udziału mieszkańców we współdecydowaniu o przyszłości miasta. Wymiarem łączności z darczyńcami i korzystania z ich wiedzy jest projekt „Road to Norway for knowledge”, w ramach którego wiedza z rozwiązań wykorzystywanych m.in. w Norwegii, jednym z państw współfinansujących realizację Programu Rozwój lokalny, będzie przeniesiona na nasz grunt rodzimy.

Program Rozwój lokalny jest wyjątkowy, bowiem w procesie jego opracowania uczestniczyło w sumie 1205 mieszkańców, 16 lokalnych instytucji i 11 organizacji społecznych w ramach powołanego Klastra Rozwoju Lokalnego, nieformalnego porozumienia mieszkańców, instytucji, przedsiębiorców i organizacji pozarządowych. Jego jedynym celem jest rozwój Niska, jako miasta i gminy, w którym chcę żyć, mieszkać, pracować i się rozwijać. W procesie przygotowania, który ze względu na okres pandemii nie był okresem łatwym, zorganizowano 34 spotkania, w tym 3 panele dyskusyjne o przyszłości miasta. Uruchomiono również forum internetowe, na którym każdy z mieszkańców mógł zabrać głos. Efektem tej pracy było zawarcie 11 listów intencyjnych o współpracy w ramach programu, co jest szczególnym efektem pracy. Za tą całą aktywność dziękujemy wszystkim osobom, które się włączyły w te przygotowania, a w szczególności naszym mieszkańcom, dzięki którym i dla których powstał ten program.

Efektem tej ogromnej, dwuletniej pracy wielu kompetentnych osób, działajacych pod skrzydłami Krzysztofa Haliniaka Zastępcy Kierownika ds. Pozyskiwania Środków Pomocowych oraz Stanisławy Szymonik Kierownika Referatu Rozwoju Gospodarczego w niżańskim urzędzie, jest nagroda w postaci opracowania kompletnej propozycji projektu, jako modelowej i własnej ścieżki rozwoju, która została wyróżniona przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej poprzez przyznanie wsparcia w kwocie ponad 15 mln złotych. Ze względu na Covid planowane wsparcie zostało obniżone, jednak nie oznacza to, że przedstawione projekty nie zostaną zrealizowane w całości. Istnieje zamiar realizacji projektów w całości, choć w pierwszej kolejności trzeba określić przedsięwzięcia, które będą finansowane najpierw z przyznanego wsparcia. Na pozostałe zadania pozyskane zostanie wsparcie z innych źródeł finansowych.

Program Rozwój lokalny będzie pierwszym krokiem do rozwoju i zapoczątkuje istotne zmiany w naszym mieście, które wpłyną na zadowolenie z życia, spędzania wolnego czasu, możliwości rozwoju osobistego i zawodowego, pozwolą Mieszkańcom być dymnymi z naszego miasta i naszej gminy. Nisko coraz wyżej, dzięki Państwu i dla Państwa!